Inleiding
De Hoge Raad besliste in juni 2024 dat het geboden rechtsherstel voor mensen met een aantoonbaar lager werkelijk rendement dan het forfaitaire rendement in box 3 niet toereikend is. Er moest daarom aanvullend rechtsherstel komen. Dit is nu geregeld in het wetsvoorstel Tegenbewijsregeling box 3, dat onlangs is ingediend bij de Tweede Kamer. Deze zomer komt er een formulier (Opgave werkelijk rendement) beschikbaar, waarmee je het rechtsherstel voor de jaren 2017 t/m 2027 kunt claimen.

Rechtsherstel voor wie?
Voor de jaren 2017 en 2018 is aanvullend rechtsherstel alleen mogelijk als je tijdig bezwaar hebt gemaakt of tijdig hebt verzocht om ambtshalve vermindering (in beginsel binnen 5 jaar na afloop van het belastingjaar). Voor 2019 en 2020 moet je tijdig hebben verzocht om ambtshalve vermindering. Voor 2021 en latere jaren kun je sowieso gebruikmaken van het rechtsherstel als dat voor jou voordelig is.

Wat valt onder het ‘werkelijke rendement’?
Onder het werkelijke rendement voor box 3 vallen de volgende zaken:

• Lopende opbrengsten, zoals rente, huur, pacht en dividendopbrengsten;
• Waardestijgingen- en dalingen, zoals de koersontwikkeling van effecten, waardeontwikkeling van cryptovaluta en de waardeverandering van vastgoed;
• In aftrek komen alleen rentekosten, dus bijvoorbeeld niet onderhoudskosten van vastgoed of het bewaarloon van uw effectenportefeuille.

Het eigen gebruik van vastgoed, denk aan een vakantie woning, wordt niet betrokken in het werkelijke rendement. Hiervoor is wel nieuwe wetgeving in de maak, die in 2026 moet ingaan. Verder is van belang dat er bij het bepalen van het werkelijke rendement geen heffingsvrij inkomen of vermogen is. Tot en met 2025 wordt de box-3-aanslag nooit hoger dan onder het forfaitaire wettelijke systeem.

Voorbereiden op het tegenbewijs
Waardeveranderingen vallen ook onder het werkelijke rendement. Had/heb je in 2017 t/m 2027  vastgoed of aandelen, die flink in waarde zijn gestegen? Dan zal het wettelijke forfaitaire rendement gunstiger zijn dan het werkelijke rendement. Het indienen van het formulier heeft dan waarschijnlijk weinig zin. Maar had je in 2022 veel effecten? Dan had je te maken met een slecht beursjaar en kan het voor dat jaar wel zinvol zijn om het werkelijke rendement te berekenen. Let op: de berekening van het werkelijke rendement gaat altijd over het gehele box-3-vermogen.

Welke gegevens moet je verzamelen?
We helpen je graag bij het bepalen van het werkelijke rendement van jouw box-3-vermogen. Daarvoor hebben we meer gegevens nodig, dan die in jouw oorspronkelijke aangifte stonden. De aanvullende informatie die je voor het bepalen van het werkelijke rendement per jaar nog moet verzamelen betreffen de volgende gegevens:

• WOZ-waarde(s) van jouw box-3-woning(en): Deze kunt u eenvoudig achterhalen via het WOZ-waardeloket;
• De waarde in het economisch verkeer van eventuele box-3-bedrijfspanden. Is er een taxatie geweest in een jaar? Dan kun je voor dat jaar deze taxatiewaarde gebruiken.
• Per jaar een overzicht van de vermogensontwikkelingen in de desbetreffende jaren. Denk aan:
  • jaaroverzichten van aandelen en ontvangen dividenden;
  • ontvangen rente op bankrekeningen;
  • ontvangen huuropbrengsten;
  • de rentekosten als er een hypotheek zit op jouw (verhuurd) box-3-vastgoed;
  • inleg/stortingen op en ook de onttrekkingen aan jouw beleggingsportefeuille. Voor zover de waarde van deze portefeuille stijgt door stortingen, tellen die niet mee. Dat is uiteraard geen (koers)winst. Controleer of de stortingen en onttrekkingen op het jaaroverzicht vermeld staan. Zo niet, dan kun je die vaak via jouw beurshandelaar wel downloaden of eenvoudig via een zoekopdracht in jouw bankrekening in kaart brengen. Zorg voor een volledig overzicht van de stortingen op en de overboekingen van jouw effectenrekeningen;
  • inleg/storingen en ook de onttrekkingen bij cryptovaluta, hoewel het lastig kan zijn om dit helder in kaart te brengen als er veel transacties zijn geweest;
• Let op: heb je aan jouw kinderen schenkingen op papier gedaan. Dan moet je jaarlijks (vaak 6%) rente betalen. Deze rentekosten moet je ook aan ons doorgeven.

Let op: voor ontvangen rente, dividenden etc. moet je het zogenoemde ‘kasstelsel’ hanteren. Dat houdt in dat het ontvangstmoment bepalend is voor in welk jaar het rendement meetelt. Heb je bijvoorbeeld de rente over 2023 ontvangen op 1 januari 2024? Dan telt deze rente mee in 2024 en niet in 2023.

Verwerking Belastingdienst
De Belastingdienst heeft enige tijd nodig om het formulier ‘Opgave werkelijk rendement’ te verwerken. De eerste definitieve aanslagen worden naar verwachting vanaf oktober 2025 opgelegd. Waarschijnlijk begint de Belastingdienst bij de verwerking van het formulier met de oudste jaren. Het kan dus even duren voordat je de gecorrigeerde aanslag krijgt. Er wordt geen rente vergoed over het verschil tussen de box-3-heffing die je hebt betaald en die je terugkrijgt.

Meer weten?
Wil je meer weten of heb je vragen over het bepalen van het werkelijke rendement in het kader van de tegenbewijsregeling? Neem dan contact met ons op. We helpen je graag verder.